کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن مشتمل بر چهار فصل ایمان، توحید، نبوت و ولایت است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این کتاب سعی داشتند تا مبانیِ اندیشۀ اسلامی را با رویکردی اجتماعی، منسجم و هماهنگ و با محور قرار دادن قرآن کریم تبیین کنند. ایشان ایمانِ واقعی را ایمانی می‌دانند که آگاهانه و مسئولیت‌پذیر باشد. با این مقدمه، توحید را معرفی کرده و می‌گویند نمود آن در زندگیِ فرد موحد این است که زیر بار سلطۀ خدایان دروغین ـ اعم از ابلیس و طواغیت و هواهای نفسانی و … ـ نرود. آن‌گاه برخی از ویژگی‌های یک جامعۀ موحد را بیان می‌کنند. با همان تعریف از ایمان، پس از تعریف اصل نبوت و معرفی دشمنان آن، به تعهداتی که متوجه مسلمانانِ معتقد به اصل نبوت است، اشاره می‌کنند. در آخر هم با توجه به تاریخ انبیا و آیات قرآن، روشن می‌کنند که فرجامِ کار انبیا و پیروان انبیا چیزی جز پیروزی نیست. و اما در مبحث ولایت، ابتدا به شرح مفهوم ولایت و ابعاد آن ـ پیوند درونیِ جامعۀ اسلامی، نحوۀ ارتباط با جوامع غیر مسلمان و پیوند بین امام و امت ـ اشاره دارند و در ادامه بعضی از زوایای آن را تبیین می‌کنند.
